Chứng trầm cảm ở Việt Nam đang trẻ hóa

Việt Nam là một trong những nước có cơ cấu dân số trẻ. Nhưng khi xã hội đang từng ngày phát triển nhiều hơn, tình trạng người trẻ mắc bệnh trầm cảm theo đó cũng tăng mạnh khi phải chịu áp lực từ nhiều phía như gia đình, chuyện tình cảm, học tập và công việc. Với những biểu hiện không ổn định về tâm lý do trầm cảm gây ra, nó tiềm ẩn nhiều mối nguy hại với giới trẻ.

Trầm cảm đang được phát hiện theo chiều hướng phức tạp hơn, độ tuổi được mở rộng ngày càng trẻ hóa. Trước các tác động mạnh đến tâm lý từ cuộc sống, nhiều người trẻ não bộ không đủ mạnh mẽ để phản kháng và giải quyết tốt, giúp tinh thần được thoải mái. Khi chịu quá nhiều áp lực, tâm trạng thường xuyên rơi vào bế tắc, cô đơn… các bạn trẻ sẽ dần rơi vào trầm cảm, tác ly bản thân ra khỏi thế giới bên ngoài.

Tại Hội thảo “Trầm cảm - hãy cùng trò chuyện” do Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) tổ chức, TS Nguyễn Doãn Phương - Viện trưởng cho biết, tại Việt Nam, bệnh trầm cảm hiện có xu hướng trẻ hóa. Hiện có khoảng 30% dân số từng có rối loạn tâm thần, trong đó tỷ lệ trầm cảm chiếm 25%.

Hiện các bác sĩ của Viện đang điều trị cho một nữ sinh 21 tuổi, đang học năm cuối một trường đại học được đưa vào Viện Sức khoẻ tâm thần sau hơn một tháng rơi vào trạng thái mất ngủ, chán ăn, sút cân, hay cáu gắt và giận dữ. Gia đình cho biết cô vốn khỏe mạnh, vui vẻ hòa đồng nhưng bỗng phát bệnh sau khi chia tay người yêu cùng với áp lực ở trường học. Từ đó bệnh nhân thường xuyên thấy mệt mỏi, không muốn đi học, không muốn làm việc gì, hay ngồi khóc, thấy cuộc sống không còn có ý nghĩa nên nhiều lần nói với mẹ là không muốn sống, để không phải đau khổ như hiện tại. Tại Viện Sức khỏe Tâm thần, các bác sĩ xác định cô bị trầm cảm nặng.

TS Nguyễn Doãn Phương, Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần cho biết, bệnh trầm cảm hiện có xu hướng trẻ hoá. Đây là rối loạn phổ biến, xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến trong độ tuổi từ 18-45 tuổi, nữ thường dễ mắc hơn nam. Đặc biệt, phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm nhiều hơn nam giới 2 lần, ở người phụ nữ: sự thay đổi hormon ở lứa tuổi dậy thì, trong chu kỳ kinh nguyệt, giai đoạn mang thai, bị sảy thai, giai đoạn mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm. Hội chứng trầm cảm này gặp tỷ lệ cao ở những người ly thân, ly dị, thất nghiệp. “Việc điều trị trầm cảm gặp rất nhiều các thách thức, và khó khăn. Phần lớn bệnh nhân trầm cảm đều không được nhận biết và điều trị sớm, nhiều trường hợp bệnh nhân trầm cảm còn kỳ thị hoặc biểu hiện bằng các triệu chứng cơ thể nên đến khám tại các chuyên khoa khác trước khi đến khám tại chuyên khoa tâm thần.

Theo các bác sĩ của Viện Sức khỏe Tâm thần, trầm cảm là một rối loạn rất phổ biến trong dân số, nhưng chỉ có tỷ lệ thấp được phát hiện và điều trị theo đúng chuyên khoa. Bệnh rối loạn trầm cảm được chữa khỏi hoàn toàn, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ. Trung bình mỗi ngày tại Viện Sức khỏe Tâm thần có 50 bệnh nhân đến khám và điều trị về trầm cảm. Đáng chú ý, mỗi năm số người tự sát do trầm cảm ở Việt Nam từ 36.000 - 40.000 người. Nghiên cứu mới nhất tại Viện năm 2016 cho thấy những bệnh nhân từ 45 tuổi bị trầm cảm có 36,5% bệnh nhân có ý tưởng hoặc hành vi tự sát.

Có thể nhận biết bệnh trầm cảm qua một số dấu hiệu: cảm giác buồn chán, trống rỗng; khó tập trung suy nghĩ, hay quên; luôn cảm giác mệt mỏi, không muốn làm việc gì; cảm giác mình có tội lỗi, vô dụng, không xứng đáng; mất ngủ, hoặc ngủ quá nhiều; hay cáu gắt, giận dữ; giảm thích thú trong các hoạt động hoặc sở thích hàng ngày; giảm cảm giác ngon miệng, sụt cân hoặc ăn quá nhiều; nghĩ về cái chết, có ý tưởng hoặc hành vi tự sát. Ngoài ra, nhiều bệnh nhân trầm cảm còn được biểu hiện bằng các triệu chứng như đau đầu, đau tức ngực, các rối loạn tiêu hóa…